نیم نگاهی به ساختار شعر کودک

نیم نگاهی به ساختار شعر کودک

مریم زرنشان

ادبیات کودک پایه و اساس ادبیات هرجامعه است زیرا کودکان امروز، آینده سازان فردا هستند. در این فرصت کوتاه نگاهی اجمالی داریم بر ساختار شعر کودک و در این خصوص، ذکر نکاتی لازم به نظر می رسد که به اختصار به آن اشاره می شود.

 توجه به سوژه های ناب و بدیع یکی از ارکان مهم شعر کودک است. درون مایه اصلی شعر کودک، عنصرخیال و تصویر است که مانند دو بال، شعر را به اوج می رساند. ریتم و موسیقی نیز لازمه شعر کودک است. استفاده از زبانی سالم و بکارگیری واژگانی که برای کودک ملموس و قابل فهم باشد بسیار لازم و ضروری است. اگر مضامین تکراری با نگاه متفاوت و خلاقانه سروده شود، بسیار حس برانگیز و تاثیرگذار خواهد بود. عنصر عاطفه نیز نقش بسزایی را در شعرکودک ایفا می کند.

زنده نگه داشتن «کودک درون» و ارتباط تنگاتنگ با کودکان امر مهمی است که باید به آن توجه داشت. شعرکودک باید سرشار از حس و حال کودکی باشد و استفاده از بازیهای زبانی و شیطنتهای کودکانه، شعر را دلنشین تر می کند. کودکان امروز از نصیحت گویی بیزارند پس بهتر است زندگی را با چاشنی شعر و بازی به کودکان آموزش دهیم. کودکان را دست کم نگیریم و اگر قرار است شعری برای این گروه بسرایم، به شعرهای نازل و سطح پایین بسنده نکنیم. برای همین است که نوشتن برای این گروه مخاطب بسیار دشوار است.

قالب ها :

قالب رایج شعر کودک بیشتر چهار پاره است و شاعر در این غالب می تواند با تقسیم چهار مصراع، طول مصراع ها را کوتاه کرده و به پرورش موضوع اصلی بپردازد. قالب های دیگری چون سه پاره و شش پاره نیز در شعر کودک کار برد دارد.

پایه گذاران شعر کودک :

در این خصوص می توان از بزرگانی چون استاد محمود کیانوش،  پروین دولت آبادی،  محمد تقی بهار و عبای یمینی شریف نام برد. بعد از انقلاب شاعران توانمندی در این حوزه پا به عرصه گذاشته اند. از جمله استاد مصطفی رحماندوست، ناصر کشاورز، افسانه شعبان نژاد و غیره.

جایگاه همدان در شعر کودک:

پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین از دیر باز مورد فرهنگ و هنر بوده بخصوص در حوزه ادبیات کودک می توان به بزرگانی چون استاد مصطفی رحماندوست، اسدالله شعبانی، جواد محقق، کمال شفیعی، غلام رضا بکتاش و بابک نیک طلب اشاره کردکه در دامان سبز الوند پرورش یافته و برای کودکان این مرز و بوم آثار ماندگاری را به یادگار گذاشته اند.