نویسنده ادبیات پایداری باید جهادی کار کند نه قراردادی/ نوشتن از «دفاع مقدس» رسالت من است

به نقل از خبر گزاری فارس همدان: محسن صیفی‌کار نویسنده حوزه دفاع مقدس که به عنوان چهره برتر هنر انقلاب استان همدان در سال ۱۳۹۹ معرفی شده است در سال ۹۸ دو کتاب پرمخاطب «حدیث حاضر غایب» و «ملازم اول، غواص» را از سوی نشر سوره مهر روانه بازار کرده؛ اما در کارنامه ادبی او آثار بسیاری چون «۱۰ متری چشمان کمین»، «گنجنامه»، «مروارید سخن» و... به چشم می‌خورد ضمن اینکه نگارش ۱۲ جلد کتاب شعر و داستان کودک و نوجوان را به پایان رسانده است.

لطفا در ابتدا معرفی و چگونگی شروع کارتان بفرمایید:

 بنده دبیر آموزش و پرورش هستم و در مراکز آموزش عالی هم تدریس می‌کردم اما تقریبا از سال ۸۳ به صورت جدی و رسمی از طریق بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس شروع کردم و وارد این عرصه شدم البته زمینه نویسندگی داشتم اما از همان سال به صورت جدی شروع شد.

"آیینه‌تر از آب" عنوان کتابی است که در آن به خاطرات شهید تقی بهمنی از سرداران قدیمی همدان پرداختم، شهید بهمنی سال ۶۰ و در روز معلم در سرپل ذهاب شهید شدند و بنده هم که معلم بودم به ایشان علاقمند بودم، بنابراین ۱۱۰ مورد از خاطرات این شهید را نوشتم که سال ۸۴ نیز چاپ شد.

بعد از آن سال نیز کارها ادامه پیدا کرد و کارهای پژوهشی و نوشته‌ها تاکنون تاکنون ادامه یافت.

با ادامه کار معلمی چنان با بنیاد حفظ آثار همکاری می‌کردم که همه فکر می‌کردند کارمند آنجا هستم، فارغ‌التحصیل رشته فلسفه اخلاق هستم و معارف اسلامی و فلسفه تدریس می‌کردم و در کنار معلمی با حمایت خانواده کار نویسندگی را نیز انجام می‌دادم.

در کنار همه اینها به مسائل اجتماعی نیز می‌پرداختم ولی بیشتر تمرکزم روی دفاع مقدس استان همدان بود زیرا امکاناتی همچون منابع اطلاعاتی نیز در این شهر برایم فراهم بود، بر همین اساس در اینجا با دوستان گروهی تشکیل دادیم و انجمن ادبی فعال و خوبی داریم که همه اعضای گروه، نویسنده‌های قابلی شدند.

در حال حاضر نیز کارها ادامه دارد و بیشتر در حوزه خاطره و با مراکز مختلفی که متولی ایثار و شهادت هستند، همکاری دارم به طوری که کارشناس مراکزی چون سپاه، بنیاد حفظ آثار و حوزه هنری در ادبیات پایداری هستم و همکاری دارم.

 چرا حوزه دفاع مقدس را برای فعالیت خود انتخاب کردید؟ 

با توجه به اینکه توفیق داشتم همرزم دوستان شهیدم باشم، نسبت به آنها احساس دین می‌کنم بنابراین نویسندگی در این حوزه را برگزیدم و فکر می‌کنم که این راه هم درست‌ترین بود و هم بهترین.

معتقدم باید میراثی که توسط شهدا برای ما باقی مانده به نسل‌های بعدی منتقل شود و این رسالت این روزهای ماست.

 چقدر نویسندگی دفاع مقدس مورد توجه جوانان امروز قرار گرفته است؟

 نویسندگی در عرصه دفاع مقدس را تکلیف و رسالت می‌دانم، این کار چندان فراگیر نیست و افراد زیادی نیستند که به این قسمت گرایش دارند بلکه به دنبال چیزهای دیگری هستند.

کار نویسندگی کار آسانی نیست زیرا اگر سهل بود امروز باید در همدان ۲۰۰ نویسنده داشتیم که بار بزرگی برداشته می‌شد و حرکت‌های ارزشمندی را شاهد بودیم، اما چنین نیست و خیلی‌ها هنوز به این باور و یا مرحله نرسیده‌اند.

البته همدان در این زمینه پیشرو است و کارهای خوبی انجام شده، به طوری که کارنامه تاریخ دفاع مقدس استان همدان در سال‌های قبل نگاشته شده و همدان جزو استان‌های دوم و سوم است.

نوشتن در حوزه دفاع مقدس کار پرزحمتی است و تا کتابی به ثمر بنشیند، زمان می‌برد این در حالی است که برای داستان‌سرایی محدودیتی نیست و برای سرودن شعر هم مانعی وجود ندارد زیرا نویسنده به کسی پاسخگو نیست، اما نوشتن زندگینامه یک رزمنده آن هم شهید مسئولیت دارد زیرا همه و همه از جمله خانواده شهید تا متولیان امر ایثار و شهادت از فرد نویسنده پرسشگر هستند، بنابراین کار سخت است و بنده نیز دلم نمی‌خواهد فضای معنوی ایثار و شهادت را با مقوله‌های مادی محک بزنم.

 به نظر شما چقدر توانستیم دفاع مقدس را معرفی کنیم؟

معرفی ما هنوز نسبی است به طوری که خیلی خوب نیست اما راضی‌کننده است، در این عرصه کارهای خوبی شده است اما امیدواریم بیشتر هم شود هرچند بالندگی کودکان در خانه است و باید در خانه نیز فرهنگ اصیل انقلاب و ارزش‌های آن آموزش داده شود.

برای معرفی دفاع مقدس باید گریزی به سال‌های گذشته که بنا به ضرورتی سوریه رفتیم، بزنیم. همان موقع که خیلی‌ها می‌گفتند چرا می‌روید اما امروز با شیوع کرونا و لزوم پیشگیری به آنها نشان دادیم که پیشگیری خیلی بهتر است.

آنها نمی‌دانستند با ورود داعش به کشور دیگر نمی‌توان کاری کرد و باید در جبهه دیگری مبارزه می‌کردیم، همانطور که امروز نیز برای شکست کرونا، پیشگیری از اهمیت زیادی برخوردار است.

امروز دیگر افرادی که شک به حضور در سوریه داشتند نیز معتقد شدند که باید در سوریه باشیم و جواب هم گرفتیم و آنها نیز راضی هستند.

بنده پشت جلد کتاب «حدیث حاضر غایب» جمله‌ای از سرلشکر باقری با اشاره به سردار شهید سلیمانی نوشته‌ام که می‌گوید: او با درس گرفتن از امام(ره)، بسیج و دفاع وطنی را در سوریه راه انداخت تا کنار ارتش بجنگد، اگر اینطور نبود قطعاً سوریه از دست می‌رفت.

بنابراین باید گفت، فرهنگ دفاع مقدس منتقل شده و جوانانی که انقلاب و جنگ را ندیده بودند با فرهنگ دفاع مقدس به سوریه کشیده شدند و هنوز هم جا دارد تا این فرهنگ معرفی شود هر چند مقاومت لبنان نیز برگرفته از دفاع مقدس است.

امروز می‌بینیم کشورهای مقاومت در تکنیک، تاکتیک و استراتژی نظامی از ما درس گرفته‌اند به طوری که همه دیدیم جهان غرب که غرق در مادیات است چگونه در مقابله با کرونا دست و پا می‌زند و ارزش‌های دفاع مقدس و مسائل دینی در مبارزه ما با کرونا هم بی‌تاثیر نبوده و نیست.

امروز لباس رزم و جهاد تغییر یافته و پزشکان در عرصه دیگری می‌جنگند و این فرهنگ برگرفته از دفاع مقدس است که باید در بدنه دولت نیز وارد شود هرچند در بدنه دولت این جهاد نیست و نگاه، نگاهی اداری است.

معتقدم نویسنده دفاع مقدس باید جهادی و رزمنده‌وار کار کند نه قراردادی؛ زیرا اسلام با بخشنامه و ساعت کاری جلو نیامده و جهادی پیش رفته است، همانطور که امام(ره) نیز فرمودند؛ هرجا موفق نشدیم بدانید به اسلام توجه نکردیم‌.

 به نظر شما امروز جوانان ما چقدر به هنر انقلاب اسلامی توجه می‌کنند؟

ارزیابی در خصوص گرایش جوانان نیاز به کار کارشناسی دارد اما اکنون می‌بینیم که برخی کتاب‌های ما به تیراژ ۱۵۰ و ۱۶۰ رسیده است، سوال اینجاست این کتاب‌ها را چه کسی می‌خواند؟ قطعاً بخشی از این خواننده‌ها جوانان هستند.

اینکه بخواهیم میزانی برای گرایش جوانان به هنر انقلاب اسلامی در نظر بگیریم، شامل نمره خوبی نیست و قطعاً ۲۰ نمی‌دهیم و جای کار دارد اما این عرصه آنقدر گسترده و متنوع است که کار بسیاری را می‌طلبد.

امروز جوانان و نوجوانان دفاع مقدس را شناخته‌اند، من معلم هستم و تجربه نشان داده تنها جایی که بچه‌ها حرفی برای گفتن نداشتند، دفاع مقدس بود به طوری که همه مباحث را می‌پذیرفتند و این مسئله بسیار عجیب است.

وقتی اسم شهید، شهادت و عملیات می‌‌آید برق غیرت و حماسه را د‌ر چشم بچه‌ها می‌بینیم و معلوم است که مخاطب ما دفاع مقدس را می‌شناسد و با آن ارتباط برقرار کرده است اما برای تداوم آن ما باید متناسب با ذائقه جوان خوراک داشته باشیم و کتاب‌های ما باید متناسب با این نسل باشد و با هنرمندی آموزه‌های دفاع مقدس را به بچه‌ها منتقل کند، هر چند این موضوع به خوبی انجام نشده است.

برای مثال با گریزی به چند سال پیش و تشییع پیکر شهید همدانی، دیدیم مردم چه حضور گسترده‌ای داشتند و این بسیار عجیب بود، عجیب‌تر اینکه نسلی حضور داشتند که اصلا شهید همدانی را ندیده و نمی‌شناختند اما چون فرهنگ دفاع مقدس را می‌شناختند، آمده بودند.

اگر کرونا نبود در پیکر تشییع شهید سلگی نیز مردم حضور پرشوری داشتند اما متاسفانه نشد اما همین دفن غریبانه نیز حکمتی داشت.حکمت آن نیز به این دلیل است که شهید حاج میرزا سلگی بارها از معروف بودن خود اظهار ناراحتی کرده بود؛ می‌گفت «نمی‌خواستم آنقدر مردم مرا بشناسند» که شاید کتاب "آب هرگز نمی‌میرد" نیز بی‌دلیل نبود، اما به خواست خداوند ایشان در ایام شیوع کرونا شهید شد تا به آرزوی خود حداقل در حین شهادت برسد و تشییع و دفن وی غریبانه باشد.

از کتاب حدیث حاضر غایب بگویید؟

"حدیث حاضر غایب" کتاب شهید حسین همدانی به روایت سردار جعفر مظاهری است که روایت یک شهید زنده از یک شهید است. 

حجم ابتدایی این کتاب خیلی زیاد شده بود و بیش از ۱۰۶۰ صفحه داشت، اما به خاطر محدودیت‌های موجود از تعداد صفحات آن کاسته شد و به ۸۶۰ صفحه رسید.

"حدیث حاضر غایب" حدود ۴۰ فصل دارد و به نوعی چله‌نشینی شهید همدانی و برگرفته از چهل منزل روحانی است به طوری که از لحظه آشنایی سردار مظاهری با شهید همدانی تا شهادت را شامل می‌شود.

در بخش‌هایی از کتاب روایت مستقیم نقل شده و برخی مواقع روایت ثانی است اما در مجموع سعی شده تا چهل منزل جهادی شهید همدانی بیان شود.

این کتاب به صورت پرسش و پاسخ است و به خواننده کمک می‌کند که به زندگی شهید وارد شد و در مجموع کتاب خوشخوان و خوبی شد و به سرعت به بازار نشر وارد شده است.

 قلم زدن در راه دفاع مقدس را تا کی ادامه می‌دهید؟

با افتخار تا جایی که بتوانم ادامه می‌دهم، در حال حاضر هم چندین کتاب نیز در دست نگارش دارم.

از سال ۸۸ نگارش کتابی را شروع کردم که اکنون در مراحل پایانی است؛ این کتاب مربوط به طرحی است با عنوان "کارنامه تاریخی استان همدان در انقلاب و جنگ تحمیلی" که بانی و طراح کار سردار حمید حسام نویسنده برجسته همدان و کشور بود، حامی بزرگ این کتاب شهید همدانی و سردار مظاهری بودند و مجری کار نیز بنیاد حفظ آثار است.

از این مجموعه چهار جلد در سال‌های پیش چاپ شده بود و بخشی نیز به بنده سپرده شد که به علت عدم حضور بنده در کشور و نبود شرایط بردن اطلاعات و منابع به خارج از کشور، نگارش آن طولانی شد.

این کتاب دوران ۶ ماهه نخست جنگ تحمیلی یعنی از آغاز جنگ تا پایان سال ۶۰ را شامل می‌شود که حجم کار زیاد بود، به قدری حجم اطلاعات برای نگارش این کتاب بالا رفت که مجبور شدیم این فصل از کتاب به صورت مجزا چاپ شود که طی صحبت با شهید همدانی و سردار مظاهری آنها هم پذیرفتند که اکنون انجام شده و آماده چاپ است.

متن این کتاب حدود ۸۰۰ صفحه است و پاییز و زمستان سال ۵۹ را شامل می‌شود که با ضمائر به یک‌هزار صفحه نیز می‌رسد و عنوان کتاب نیز "آن ۶ ماه" است.

"ملازم اول غواص" نیز کتاب خاطرات حاج محسن جام بزرگ با ۷۰۰ صفحه است و چاپ شده اما به علت کرونا نشد که قبل از عید نوروز رونمایی شود.

 ضمن تشکر از شما اگر صحبت دیگری دارید بفرمایید.

 من هم از شما سپاسگزارم، حرف خاصی نیست اما صحبتی که با مسوولان دارم اینکه برای کتاب‌ها جلسات نقد برگزار شده و اطلاع‌رسانی گسترده نیز از اتفاقات حوزه چاپ و نشر صورت گیرد، دقیقا همین کاری که شما کردید.

دفاع مقدس ظرفیت این را دارد که از همه ژانرها وارد شد به طوری که بنده نیز دو داستان و سه مجموعه شعر دارم که برای چاپ ارسال کردم و بعد از کارشناسی در تهران چاپ خواهد شد.

ما در عرصه کودک و نوجوان در حوزه دفاع مقدس خیلی کار نکرده‌ایم و نمره قابل قبولی نداریم.

برای پرداختن به دفاع مقدس سوژه‌های بسیاری داریم که فراروی هنرمندانه یک هنرمند می‌تواند مفاهیم سخت و انتزاعی را تبدیل به سوژه‌های ملموس کند.

نویسندگان ادبیات پایداری باید با اشراف کامل نسبت به این حوزه ورود کنند و کار انجام شود، چراکه در این زمینه ضعیف هستیم.